Zoete witte wijn

Ik vond het altijd maar niets, die collega die zoete witte wijn bestelde in een café. Zoete witte wijn roept de associatie op met liebfraumilch uit een armoedig karton. Nee, een goed glas droge wijn uit een mooie fles dan ben  je pas een echte wijndrinker.

Van liebfraumilch uit een karton ben ik nog steeds geen fan. Maar er zijn zoete witte wijnen die echt van grote klasse zijn. Zoete witte wijn is een onderwerp dat voor velen misschien nog steeds een beetje buiten de comfortzone ligt. Maar er is een hele wereld van zoete wijnen die je misschien nog niet hebt ontdekt. Vergeet de goedkope liebfraumilch uit het kartonnen pak; we hebben het hier over serieuze, verfijnde zoete witte wijnen die je zienswijze op zoete witte wijn zeker zullen veranderen.

Populaire regio’s voor de productie van witte zoete wijn

Witte zoete wijnen worden over de hele wereld geproduceerd, maar er zijn enkele regio’s die bekend staan om hun uitstekende kwaliteit en traditionele productiemethoden. Een van de beroemdste regio’s is de Bordeaux-streek in Frankrijk, waar de Sauternes wordt geproduceerd. Deze wijn wordt gemaakt van druiven die zijn aangetast door de edele rotting, wat zorgt voor unieke en complexe smaken. Een andere bekende regio is de Rheingau-streek in Duitsland, waar de Riesling Beerenauslese wordt geproduceerd. Deze wijn staat bekend om zijn intense fruitige aroma’s en elegante zoetheid. Andere regio’s die bekend staan om hun witte zoete wijnen zijn onder andere Toscane in Italië, de Rhône vallei in Frankrijk, de Tokaj regio in Hongarije en de Niagara-regio in Canada.

7 wijnen om te bewijzen dat zoete witte wijn tot de wereldtop behoort:

# 1 Sauternes

Laten we beginnen met een van de meest geprezen zoete witte wijnen ter wereld: Sauternes. Gelegen in de mooie wijngaarden van Bordeaux, gedijen hier de druiven, waaronder sémillon, sauvignon blanc en muscadelle. Maar wat maakt Sauternes zo speciaal? Het antwoord ligt in de unieke omstandigheden van de regio Bordeaux, waar de rivier de Gironde zorgt voor een microklimaat met voldoende vocht dat perfect is voor de ontwikkeling van edele rot, in Frankrijk pourriture noble genoemd.  Deze nobele schimmel, ook bekend als Botrytis Cinerea, tast de druiven aan waardoor het vocht in de druif verdampt en de suikers overblijven. Je krijgt dan supergeconcentreerde ingedroogde druiven. Deze druiven worden handgeplukt en er komt niet meer veel sap uit. Je begrijpt dat er daarom heel veel druiven nodig zijn om een klein flesje te maken. Een kostbaar proces dus.  Het resultaat is een wijn met een ongeëvenaarde diepte en complexiteit, met aroma’s van honing, gember en marmelade. Door de suikers, zuren en concentratie in de wijn kan je een fles hiervan decennia of nog wel langer bewaren.

De meest beroemde Sauternes is van Château d’Yquem. Voor een fles betaal je al snel €400,-

Een glaasje Sauternes smaakt heerlijk bij een stukje Roquefort of Foie Gras.

Sauternes heeft een suikergehalte van 120-220 gram/liter.

Maar Sauternes is slechts het topje van de ijsberg als het gaat om zoete witte wijnen. Laten we onze reis voortzetten.

# 2 Beerenauslese en Trocken Beerenauslese

Beerenauslese en Trockenbeerenauslese zijn termen voor Duitse zoete witte wijn die gemaakt zijn van overrijpe druiven. De wijnmaker laat de de druiven zo lang mogelijk aan de wijnstok hangen, zodat ze volledig kunnen rijpen en een overvloed aan suikers ontwikkelen. Een uitdagend proces voor de wijnmaker, want een plotselinge regen- of hagelbui kan de hele oogst vernietigen. Dus nauwlettend de weersvoorspellingen in de gaten houden en hopen op gunstig weer. In Duitsland worden vooral van de riesling druif wijnen met het predikaat Beerenauslese en Trockenbeerenauslese geproduceerd. Bij Trockenbeerenauslese komt vaak de nobele rotting, in Duitsland bekend als edelfäule,  te pas. Ondanks het hoge zoetgehalte blijven deze wijnen in balans vanwege de levendige zuren die bij een riesling horen. 

Probeer een glas bij een fruitig gebakje of combineer het met oude brokkelkaas! Deze wijnen kunnen wel 240 gram of meer suiker per liter bevatten.

# 3 Zoete witte Eiswein

Eiswein, afkomstig uit de koele regio’s van Duitsland, Oostenrijk en Canada, is een ware traktatie voor de liefhebbers van zoet. Eiswein wordt gemaakt van bevroren druiven. De druiven worden geplukt bij een temperatuur van ongeveer 8 graden onder nul. Het water in de druif is bevroren en als de druiven worden geperst dan blijft het ijs achter in de pers. Het geconcentreerde sap boordevol suiker wat niet is bevroren loopt af en daar wordt de wijn van gemaakt. Het is ontzettend risicovol om de druiven zo lang te laten hangen en daarom is een flesje Eiswein ook heel duur. Eiswein is ook super zoet met tonen van marmelade en honing. Door de zuren blijft de wijn wel mooi in evenwicht. Wist je dat je een fles Eiswein wel 100 jaar kunt bewaren?

Deze wijn smaakt fantastisch bij het kleverige karamel van een tarte tatin.

Eiswein bevat tussen de 120 en 220 gram restsuiker per liter.

# 4 Tokaji Aszu, de legende

Tokaji Aszu, de legendarische zoete wijn uit Hongarije die al eeuwenlang koningen en keizers heeft bekoord. Deze zoete wijn is  gemaakt van de furmint druif met aroma’s van saffraan, gember en ananas. De wijn wordt gemaakt van handgeplukte druiven die door botrytis zijn aangetast. Aszu betekent ‘uitgezocht’ in het Hongaars.

De furmint druiven die zijn aangetast door botrytis worden met hand geplukt en in emmers gestopt die in Hongarije Puttonyos heten. Er wordt eerst een gewone wijn gemaakt en daaraan worden de emmers met de Aszu druiven aan toegevoegd. Hoe meer puttonyos hoe zoeter de wijn!

Blauwe kaas, eendelever en fruitige desserts zijn mooie begeleiders van de Tokaji Aszu.

In deze wijn zit afhankelijk van het aantal Puttonyos tussen de 60 en 450 gram restsuiker per liter.

# 5 Vin Santo, de Toscaanse schat

Vin Santo, de heilige wijn van Toscane, is een prachtig voorbeeld van de rijkdom en diversiteit van zoete witte wijnen. Gemaakt van ingedroogde druiven en gerijpt in eiken vaten, biedt Vin Santo een diepe, complexe smaak met tonen van gedroogd fruit, noten en kruiden. Deze wijn wordt gemaakt van de malvasia druif. De malvasia druiven blijven aan de stok hangen totdat ze ingedroogd zijn of de druiven worden na de oogst te drogen gelegd op strooien matten. De druiven drogen in tot rozijnen en het sap dat hier uitkomt is super geconcentreerd.

De Vin Santo smaakt door haar nootachtige aroma’s voortreffelijk bij de Italiaanse Cantuccini-koekjes.

De Vin Santo bevat 400 gram of meer restsuiker per liter. Heel zoet dus.

# 6 Muscat de Beames de Venise

Laten we ook Muscat de Beaumes de Venise niet vergeten, een verrukkelijke en verfrissende muskaatwijn uit de zonnige Rhône-vallei. Wijnen van de muskaat druif geuren altijd heerlijk naar lychees, jasmijn en abrikozen. Tijdens de vergisting van de muskaat druiven wordt een beetje alcohol toegevoegd om de vergisting te stoppen.  Op dat moment zijn nog niet alle suikers vergist en je houdt dus een wijn over met restsuikers en een hoog alcoholpercentage. Muscat de Beaumes de Venise komt uit het departement de Vaucluse dat zich bevindt in de Rhône. De wijn heeft een licht gouden glans en smaakt naar exotisch fruit en gekonfijte citroen.

In de Muscat de Beaumes de Venise vind je tonen van sinaasappels wat prima smaakt bij een dessert van chocolade.

Deze wijn heeft circa 110 gram restsuiker per liter.

# 7 Moscato d’ Asti

Afsluitend met een feestelijke noot, gaan we naar Moscato d’Asti, een sprankelende wijn uit de Piëmonte. Er zijn twee varianten. De frizzante is een versie met een lichte mousse en de spumante met een sterke mousse. De Moscato d’ Asti komt uit de Piëmonte in Noord-Italië en heeft een parfum van rijpe peer, perzik en anders tropisch fruit. Vanwege het lage alcoholgehalte van 5,5% is het een leuke wijn om overdag te drinken. Bij de lunch bijvoorbeeld of lekker bij een stukje verjaardagscake.

De Moscato d’ Asti bevat tussen de 90 en 120 gram restsuiker per liter.

Waar komen de suikers in de wijn vandaan?

Hoe worden zoete wijnen eigenlijk gemaakt? Het productieproces van witte zoete wijnen is anders dan dat van droge wijnen. Om de natuurlijke zoetheid van de druiven te behouden, worden de druiven vaak later in het seizoen geoogst, wanneer ze een hoger suikergehalte hebben bereikt. Sommige wijnmakers laten de druiven zelfs aan de wijnstok drogen, zodat ze nog meer suikers concentreren. Vervolgens worden de druiven geperst en het sap wordt gefermenteerd, waarbij de natuurlijke suikers worden omgezet in alcohol. Als je alle suikers laat omzetten in alcohol dan krijg je een droge wijn. Maar als je het  fermentatieproces stopt voordat alle suikers zijn omgezet, krijg je een zoete wijn.

Dit proces van het stoppen van de fermentatie kan op verschillende manieren worden bereikt, van het verlagen van de temperatuur tot het toevoegen van pure alcohol. 

De eerste manier is de vergisting stoppen door de temperatuur omlaag te brengen. De gisten stoppen met het omzetten van suikers in alcohol. Er blijven dan restsuikers over in de wijn met als resultaat een zoete wijn met weinig alcohol.

De tweede manier is  het stoppen van de vergisting door pure alcohol toe te voegen. Ook dan blijven er restsuikers over in de wijn. Je hebt dan een zoete wijn met veel alcohol.

Dit is een belangrijk verschil omdat je van zoete witte wijn met veel alcohol ongeveer een half glas drinkt en deze daarom in kleine glaasjes schenkt.

Hoe witte zoete wijnen op de juiste manier te serveren

Het serveren van witte zoete wijnen vereist enige aandacht om ervoor te zorgen dat de wijn optimaal tot zijn recht komt. Ten eerste is het belangrijk om de wijn op de juiste temperatuur te serveren. Serveer witte zoete wijnen gekoeld, de exacte temperatuur is afhankelijk van de wijnstijl. Serveer lichtere en fruitigere witte zoete wijnen op koelkasttemperatuur, en hou voor vollere en complexere wijnen een iets warmere temperatuur aan. Het is altijd een goed idee om de aanbevelingen van de wijnmaker op te volgen voor de ideale serveertemperatuur.

Daarnaast is het belangrijk om de wijn op de juiste manier te schenken. Witte zoete wijn wordt vaak geserveerd in kleinere glazen, zodat de aroma’s goed tot hun recht komen.

Mythes over witte zoete wijn ontkracht

Er bestaan enkele mythes en misvattingen over witte zoete wijn die het waard zijn om te ontkrachten. Een veelvoorkomende misvatting is dat witte zoete wijnen alleen geschikt zijn voor dessert. Hoewel ze zeker goed samengaan met zoete gerechten, kan je er ook van genieten als aperitief of bij hartige gerechten zoals paté en verschillende kazen. Een andere misvatting is dat alle witte zoete wijnen erg zoet zijn. Hoewel ze over het algemeen zoeter zijn dan droge wijnen, kunnen witte zoete wijnen variëren in zoetheidsniveau, van licht zoet tot zeer zoet. Ook bevat een aantal zoete wijnen zoals de genoemde beerenauslese en de trockenbeerenauslese van de riesling druif heel veel zuren als tegenwicht tegen al dat zoet.

Wijnproeverij

Voor degenen die meer willen leren over de wereld van wijn, waarom zou je niet een wijnproeverij boeken? Ik kom graag bij je langs om alles over de wijnen te vertellen. Proost!